سیرافنامه -شماره ۴۰
بهروز مرباغی
سلام،
دهم اردیبهشت روز ملی «خلیج فارس» نامگذاري شده است. بهانه‌ای برای یادآوری وظیفه تک تک ایرانی‌ها برای پاسداری از میراثی که از پیشینیان مانده است.
اهالی استان بوشهر دلایل متعددي برای بزرگداشت این روز دارد، چرا که علاوه بر خصلت و صفت عمومی ایرانی بودن، خود را وارث مستقیم امپراتوری پارس می‌دانند. نشانه‌های حضور این امپراتوری را در چند نقطه استان بصورت کاملا زنده و مادی می‌بینیم:
کاخ داریوش در روستای درودگاه، کاخ دوازده ستونی کوروش در چرخاب برازجان، تپه‌های باستانی اطراف سعدآباد و از همه مهم‌تر آثار بسیار با ارزش باستانی سیراف. این نشانه‌های تاریخی و باستانی بقایای دوران حضور و سلطه بلامنازع ایرانیان بر «دریای پارس» است. در این میان سهم سیراف بسیار برتر از سهم دیگر سایت‌ها و محوطه‌های تاریخی استان است. سیراف، کتاب ناگشوده پر برگ و زرین تاریخ باشکوه ایران است.
* شاید به همین خاطر است که بزرگداشت روز خليج فارس در سیراف باشکوه‌تر و مردمی‌تر از هر نقطه دیگر ایران برگزار شد. به قرار اطلاع، غیر از مراسم و برنامه چند روزه‌ای که در جزیره کیش با حضور مقامات ارشد کشور از جمله ریاست محترم جمهور برپاشد ، فقط در جزیره هرمز برنامه‌ای برای این روز اجرا شد. در جزیره هرمز زنجیره‌ای انسانی با پرچم‌های ایران در دست، دور نقشه خلیج فارس در ساحل دریا تشکیل شد. این نقشه را با شن‌های رنگی و زیبا روی ساحل کشیده بودند.
در سیراف این مراسم با برنامه‌ای مفصل و شادمانه برگزار شد و تنها سخنران آن مدیر پایگاه میراث فرهنگی سیراف بود که بسیار مختصر در خصوص اهمیت پاسداری از آثار باستانی سیراف برای بزرگداشت واقعی خلیج فارس سخن گفت. گروه موسیقی بومی دمام گرمابخش برنامه‌ای بود که به همت موسسه سیراف پارس، شوراي شهر و شهرداری سیراف و تمام ارگان‌ها و نهادهای مدنی و مدیریتی سیراف برپا شد.
کوچه های سيراف
گردآورنده: محمد کنگانی
از این هفته، هر شماره درباره اسامی کوچه و خیابان‌های شهر سیراف که به نام مشاهیر، مفاخر، اماکن، شهدا و اصطلاحات محلی راجع به شهر سیراف می‌باشد، جهت اطلاع، مطالبی مکتوب می‌گردد تا همشهریان عزیز سیرافی با شناخت داشته‌های خود ، در هویت‌یابی اجتماعی و شخصیتی توانا، دانا و بینا باشند و آنچه را که هر روز مشاهده می‌کنند، درباره آن مطلع و آگاه باشند.
۱٫ ابوسعید سیرافی:
از عالمان و دانشمندان بزرگ بندر سیراف، ابوسعید سیرافی است که نقش بسیار بزرگی در علم نحو داشته است. ابوسعید، حسن بن عبدالله بن مرزبان سیرافی معروف به علامه‌الزمان و شیخ‌المشایخ و مشهور به قاضی ابوسعید سیرافی در سال ۲۸۴ هجری در سیراف به دنیا می‌آید. پدرش به نام بهزاد از زرتشتیان سیراف بود که نام خود را پس از پذیرش اسلام به عبدالله تغییر داد. در سیراف شروع به تحصیل علم نمود و بیست سال نداشت که به عمان رفت. در فقه به پایه اجتهاد رسید و باز به سیراف برگشت. اما برای آموختن رشته‌های دیگر، روانه « عسکر » در نزدیکی اهواز شد.
سپس به بغداد عزیمت نمود. او با عزیمت به آن شهر با حضور در محافل علمی آن، شهرت و آوازه خود را در علوم متعدد به اوج رساند. ابوسعید در بغداد، به آموختن علوم قرآنی، لغت، نحو، تحصیلات علوم اسلامی و بیگانه شامل کلام، شعر، عروض، قوافی و فلسفه، هندسه، منطق، جغرافیا، اصول اقلیدس، نجوم و مسائل قضائی و حقوق اسلامی و . . نزد اساتید مشهور آن زمان پرداخت و چندین سال در بغداد به قضاوت و تدریس مشغول گردید.
* ابوسعید در حوزه تدریس نیز شاگردان زیادی داشت که مهم‌ترین آنها سید رضی (ره) گردآورنده شهیر نهج‌البلاغه و همچنین ابوحیان توحیدی در علم نحو بود.
* ابوسعید سیرافی با سیر و سفر به مراکز مهم علمی جهان اسلام در آن روزگار، به کسب تجارب علمی مشغول گردید. او با هوش و ذکاوت خود توانست حداکثر علوم را بیاموزد. یکی از فنونی که ابوسعید در آموختن آن از خود جد و جهد بسیار بروز داده « علم نحو » بود. وی با نوشتن شرحی بر کتاب وزین «الکتاب» سیبویه نظرات علمی را به سوی خود جلب نمود که پس از هزار سال هنوز مورد توجه اساتید نحو و حوزه های علوم دینی می‌باشد.
* کتبی که از ابوسعید بر ما شناخته شده پانزده جلد می‌باشد که عمدتا در زمینه ادبیات عرب (صرف و نحو) می‌باشد: ۱٫ صنعت الشعر و البلاغه، ۲٫ اخبار النحویین البصریین، ۳٫ شرح ابیات سیبویه، ۴٫ الوقف و الابتدا، ۵٫ الجزیره العرب، ۶٫ الا قناع فی النحو، و . . .
روز معماران جوان بوشهر
روز ۱۶ ارديبهشت، دانشجويان معماري دانشگاه خليج فارس بوشهر، به بهانه روز معمار (البته با تاخير ۱۳ روزه)، دور هم جمع مي‌شوند و مراسمي برپا مي‌دارند. در اين مراسم كه به نوعي جشن فارغ‌التحصيلي نسل اول دانشجويان اين دانشكده هم هست، مهمانان عزيزي از بوشهر وتهران حضور دارند.
دكتر علي غفاري كه از بانيان دانشكده معماري بوشهر است يكي از اين مهمانان بزرگوار است. مهندس عليرضا قهاري رئيس انجمن مفاخر معماري ايران و سركار خانم مهندس انوشه منصوري از شوراي فناوري نوين ساختمان همراه با جاسم غضبانپور مستندساز و عكاس خوش سابقه‌اي كه آثار زيبايي در عكاسي و مستند سازي معماري دارد، در اين برنامه حضور دارند.
فرزندان سيراف
طاهره بارنده: روزهاي پاياني نوروز امسال بود. همراه با بچه‌هاي موسسه سيراف پارس در قلعه نصوري در حالي كه با شوق و ذوق از خانواده نصوري صحبت مي‌كرد. ديدمش. دوست داشتم بدانم قضيه از چه قرار است و اين آقا پسر گل ما كيست كه اينقدر زيبا از نصوري‌ها حرف مي‌زند و همه جاي قلعه را مي‌شناسد و كاربري‌هاي قديم آن را مي‌داند.
مشغول صحبت كردن با عده‌اي بود كه براي بازديد آمده بودند. بنابراين نخواستم مزاحمش شوم. تا اينكه چند روز پيش او را ديدم. وقتي كه داشت از مدرسه بر مي‌گشت.
اسمش را پرسيدم. جواب داد: «ميثم . ميثم سيراب.»
«مدرسه سيزده آبان درس مي‌خوانم. سوم ابتدايي‌ام.»
عجب اسم زيبايي. آن روز توي قلعه خيلي خوب حرف مي‌زدي؟ اين اطلاعات را چطوري ياد گرفتي؟ تو مدرسه يا جاي ديگه.
ميثم گفت: «در مدرسه هم از سيراف برايمان حرف مي‌زنند ولي من ليدر كوچولوي موسسه سيراف پارس هستم. هر چي بلدم اين طوري ياد گرفتم.»
گفتم: خب ميثم جان، بهتره فعلا بروي خانه؟ ولي يك روز بيا تا با هم بيشتر حرف بزنيم.
ميثم عصر دوشنبه (۱۳/۲/۸۹)، با مادرش و پسر دايي‌اش عليرضا مهمان عزيز ما شدند.
اول از ميثم خواستم كه بگويد توي موسسه سيراف پارس چه فعاليت‌هايي مي‌كند؟
جواب داد: «در ايام تعطيلات بخصوص روزهاي عيد، در قلعه نصوري كه يكي از آثار باستاني سيراف است فعاليت مي‌كنم و به مسافران و بازديدكنندگان توضيح مي‌دهم كه خاندان نصوري از چه طايفه‌اي بوه‌اند و شيخ ناصر چند همسر و چند فرزند داشته است. روزهاي آن زمان چطوري مي‌گذشته و شيخ ناصر براي مردم چه كارهايي انجام مي‌داده. مسافران به حرف‌هايم گوش مي‌دهند و مرا تشويق مي‌كنند . البته يادگاري‌هايي نيز از آنها گرفته‌ام، مثلا كتاب، يا اينكه با آنها عكس گرفته‌ام. براي آنها خيلي جالب است كه اين حرف‌ها را از زبان من مي‌شنوند.»
تا يادم نرفته بگويم كه ميثم جان خيلي هم درس‌خوان است. معدلش ۲۰ شده است. آفرين به فرزندان فعال و پرشوري چون ميثم.
مي‌گويد: « وقتي بزرگ شدم مي‌خواهم باستان‌شناس شوم و به كشورم بخصوص شهر سيراف كمك كنم. مي‌خواهم تمام ناشناخته‌هاي سيراف را كشف كنم»
مدرسه هم براي دوست كوچولويمان حكايت‌ها دارد. مي‌گويد: «اول از همه درس مي‌خوانيم. در كنار درس بازي مي‌كنيم. مسابقه برگزار مي‌كنيم. با دوستانمان در مورد برنامه‌هايمان مشورت مي‌كنيم. ديروز هم كه روز معلم بود جشن گرفتيم و براي معلمان زحمتكشمان گل و هديه آورديم.»
خواسته‌هاي ميثم نيز بجاست. نگران تابستان و اوقات فراغتش است.
مي‌گويد: «دلم مي‌خواهد تابستان كه مي‌آيد كلاس‌هاي مختلف در سيراف برگزار شود تا اوقات فراغت خوبي داشته باشيم. مثلا كلاس ورزش و كامپيوتر و زبان انگليسي.»
روزنامه هم مي‌خواني؟ «بله. من هميشه روزنامه و مجلاتي كه پدر و مادرم به خانه مي‌آورند را ورق مي‌زنم. داستان‌هاي كودكانه‌اش را مي‌خوانم و سعي مي‌كنم هنرهاي دستي آنها را انجام دهم. از «جدول» و «بازي و رياضي» هم خيلي خوشم مي‌آيد.»
خاطره‌اي هم برايمان بازگو مي‌كند: «در ايام تاسوعا و عاشوراي امسال با هيات سينه زني و زنجير زني حسينيه امام خميني(ره)، با پوشيدن لباس هيات به حسينيه پرك در نزديكي سيراف رفتيم. در آنجا از ما پذيرايي كردند. بعد از پذيرايي من و چند تا از دوستانم از هيات فرار كرديم و به پارك همان‌جا رفتيم و مشغول تاب‌بازي شديم. همه حسابي دنبالمان گشته بودند و همه جا سر زده بودند تا اينكه ديده بودند چند تا بچه با لباس هيات در پارك هستند و مطمئن شده بودند كه ما هستيم. اين طور شد كه ما را پيدا كردند و به هيات برگرداندند.»
كتابخانه
كتاب‌های زیر را آقای مهندس حسين جهانشاهي به کتابخانه سیراف اهدا نموده‌اند. ممنونیم.
* دانشنامه نوین، جلد۳، علوم و اختراعات، محمود حکیمی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول ۱۳۷۲
* انسان و حرکت، جلیل ضرابی و مریم مرتضوی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، چاپ سوم ۱۳۷۷
* جانوران چگونه می‌بینند، می‌شنوند و حس می‌کنند، ویتوس.ب.دروشر، ترجمه بهروز بیضایی، کتاب‌های بنفشه، چاپ اول ۱۴۷۰
* انرژی، دزموند بویل، ترجمه علی فروزفر، کانون پرورش کودکان و نوجوانان، چاپ اول ۱۳۶۶
* مغز چگونه کار می‌کند، ریکا تریس، ترجمه فهیمه کلفشان، چاپ اول ۱۳۸۰
* دانش زیست‌شناسی (سه جلدی)، پل وایس/ ریچارد کوف، ترجمه حمیده علمی غروی و دیگران، دفتر امور کمک آموزشی و کتابخانه‌ها، وزارت آموزش و پرورش، چاپ سوم ۱۳۶۸
* زیست‌شناسی مقدماتی، جی.مک کین، ترجمه محمد علی شمیم، دفتر امور کمک آموزشی و کتابخانه‌ها، چاپ اول ۱۳۶۷
* دانشنامه جهان (۲۲ عنوان)، آیزاک آسیموف، ترجمه م. ر. غفاری، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم ۱۳۷۲
* از ریاضیات خود مطمئن شوید (سه جلدی)، علیرضا توکلی صابری، دفتر امور کمک آموزشی و کتابخانه‌ها، چاپ سوم ۱۳۶۹
* علم فضا، عارف قلی‌نیا، کتاب‌های سیرمرغ، چاپ اول ۱۳۴۳
* صدفداران، ترجمه ابراهیم بهرامی، کتاب‌های بنفشه، چاپ اول ۱۳۶۵
* کهکشان‌ها، آیزاک آسیومف، ترجمه عادل ارشقی، کتاب‌های شکوفه چاپ اول ۱۳۶۴
* چرا شب‌ها تاریک است، صوفی تاهتا، ترجمه فاطمه رضیعی، انتشارت سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، چاپ دوم ۱۳۸۰
* منظومه شمسی، آیزاک آسیموف، ترجمه فریدون رحیمی، کتاب‌های شکوفه، چاپ اول ۱۳۷۰
* محمد ذکریای رازی، تالیف مهروش طهوری، کتاب‌های قاصدک، چاپ دوم ۱۳۸۰
* بابا کفاش و شیطونک‌ها، ترجمه آزاد پور اسماعیلی، انتشارات قصه جهان‌نما، چاپ سوم ۱۳۶۳
* پستانداران، ریچارد یوود، ترجمه فرزانه زنبقی، کتاب‌های شکوفه، چاپ اول ۱۳۶۴
*حشرات و بی‌مهرگان کوچک، جان دنلو، نرجمه رضا اندرز، کتاب‌های شکوفه، چاپ اول ۱۳۶۴
* فینزل پیشگو، پاول فلایشمان، ترجمه محسن فرزاد، کتاب‌های شکوفه، چاپ اول ۱۳۶۶
* قصه باغ مریم، مرتضی رضوان، انتشارات رز، چاپ اول ۱۳۷۰
* آخرین بدرود، سر آرتور کنان دویل، ترجمه قاسم صنعوی، انتشارات توس، چاپ اول ۱۳۷۲
* زنان و مردان بزرگ تاریخ، لسلی دبلیئ لویت، ترجمه پرویز امامی، انتشارات آبان، چاپ دوم ۱۳۵۷
* نخستین پرواز درناها، چنگیز آیتماتوف، ترجمه ح. ساسان پور، بنگاه نشریات رادوگا مسکو ۱۹۸۵
* تله موش، آگاتا کریستی، ترجمه مریم زکریا، کتاب های کارآگاه، چاپ اول ۱۳۸۰
* در آن سوی کوانت، پانوماریف، ترجمه هوشنگ طغرایی، بنگاه نشریات میر مسکو،
* غزلیات شیخ شیراز سعدی، شرح بهاء‌الدین اسکندری، موسسه انتشارات قدیانی، چاپ چهارم ۱۳۸۰
محور تاريخي گل داد!
اين عكس اولين گل در محور ساماندهي شده تاريخي سيراف است. دو تا از نهال‌هاي كوچك نارنج هم به ميوه رسيده‌اند. زندگي زيباست!
