سیرافنامه -شماره۳۶
بهروز مرباغی
سلام،
سال ۱۳۸۹ خورشيدي را در پيش رو داريم. سالي كه نوروزش را با عنوان «جهاني» جشن گرفتيم. سالي كه همت و كار مضاعف ميطلبد تا به كسر و كاستي هامان غلبه كنيم. چه برنامهاي براي امسال داريم؟
* اولیترین وظیفه در شرایط حاضر، پیگیری به سامان رسیدن «طرح راهبردی توسعه سیراف» است که توسط مشاور از ماهها پیش در حال انجام است. طرح راهبردی با تعریف حوزه مولد شهر، محدوده توسعه جغرافیایی و فضاهای ذخیره، چارچوبهای لازم برای طراحی جامع شهر را به دست میدهد.
* در حال حاضر و به موازات تدوین طرح راهبردی شهر، طرح جامع شهر نیز توسط مشاور در حال مطالعه و تدوین است. بايد اميدوار باشيم كه طرح جامع و طرح راهبردي توسعه سيراف همراستا و هم جهت باشند.
* نماينده محترم مردم منطقه در مجلس شوراي اسلامي در گفتگوي خود پس از بازديد نوروزي از سيراف، عاجلترين مسئله را تعيين تكليف ساختوسازهاي مردم در حرايم ميراث فرهنگي دانسته. از آنجا كه مطالعات ژئوفيزيك بخش عمدهاي از منطقه مورد بحث انجام شده است، بايد اميدوار باشيم كه سال ۸۹ سال تعيين تكليف و رونق ساختوساز در بندر زيباي سيراف باشد.
* خيلي علاقمند بوديم كتابخانه سيراف را در بخش مرمت شده قلعه تاريخي نصوري افتتاح كنيم، ولي نشد. طبق معمول، نرسيدن به موقع امكانات و فراهم نبودن مقدمات لازم اداري و فني چنين سرنوشتي را رقم زد. اميدواريم سال ۸۹، آن هم در فصل اول آن، شاهد افتتاح اين كتابخانه باشيم. الان آمادگي بيشتري در اين خصوص وجود دارد.
* اقدامات عمرانی و مرمت و احیا که در کمتر از یک سال گذشته در سیراف توسط سازمان میراث فرهنگی انجام شده، علاوه بر نقشی که در عمران و زیبایی سیراف داشته، سبب انسجام بهتر اهالی محترم سیراف و تقویت فرهنگ احترام به آثار تاریخی شده است. سال ۸۹ بايد اميدوار باشيم كه مرمت و توسعه موزه سيراف، همراه با طرح معروف به «ايستگاه تاريخ» كه بر روي محوطه مقبره شيخ ثبابين از شاگردان سيبويه طراحي شده است، كليد بخورد تا بخشي از زيباييهاي تاريخي سيراف را بتوانيم بهتر معرفي نماييم.
مهمانان نوروزي
نوروز ۸۹، همچون نوروزهاي گذشته، براي سيراف و سيرافيها پر از خاطره بود. خاطره ميزباني از بزرگان حوزههاي فرهنگي، سياسي، اداري و ورزشي. دوستان موسسه سيراف پارس كه از پايههاي استوار ميزباني مهمانان نوروزي بودند، جمعيت بازديدكننده از سيراف را نزديك به يكصد هزار نفر تخمين ميزنند.
رقمي بيش از بيست برابر جمعيت شهر. صرفنظر از مناقشه بر سر عدد و رقم مهمانان، واقع آن است كه از سيراف عمدهترين اهداف گردشگران فرهنگي ساحل شمالي خليج فارس است. بازديدكنندگان از سيراف، توريستهاي باري به هر جهت نيستند. اگر كمي منصف باشيم، ميپذيريم كه براي گردشگران عادي و معمول ميهنمان، امكانات توريستي بس فراهمتري در نقاط ديگر اطراف سيراف وجود دارد، مثلا، در شيراز يا حتي در بوشهر و عسلويه. اما آنچه كه اين همه مهمان را به اين بندر تاريخي ميكشاند، يگانه و تك بودن آثار تاريخي و باستاني آن است. بدين ترتيب ميتوانيم بگوييم كه مهمانان نوروزي سيراف، قاعدتا، مهماناني گزيدهكار هستند. با انتخاب و برنامه آمدهاند نه به صورت گذري.
* در كنار بازديدهاي گردشگران از اقصي نقاط كشور، سيراف افتخار پذيرايي از مديران ارشد استان را هم داشت. دكتر جلاليان، نماينده محترم منطقه در مجلس شوراي اسلامي، در بازديد خود از قلعه نصوري و محور تاريخي سيراف، اعلام نمود «باید در استان برنامهریزی کلانتری انجام بگیرد که سیراف و آثار باستانی و تاریخی آن بیشتر معرفی شود تا مهمانان نوروزی به این سمت هدایت بشوند» شور و تلاش جوانان سيرافي نماينده محترم را به وجد آورده تا تلاش مضاعفي براي حل مسائل سيراف و سيرافيها در مركز تقنيني و سياسي كشور انجام دهد.
* مهندس شفقت، استاندار گرامي بوشهر هم به سيراف افتخار دادند و بازديد مفصلي از گوردخمهها و قلعه نصوري و شهرداري داشتند و وعده نمودند تا در تخصيص بودجههاي استاني، توجه ويژهاي به سيراف داشته باشند.
* جناب آقاي تبركي، فرماندار سيراف دوست شهرستان كنگان، ساعاتي را در محوطه موزه با دوستان سيراف پارس گذراندند و بارقههاي اميد به پشتيباني بيشتر از سيراف را در دل سيرافيها بوجود آوردند.
* دكتر مشايخي، رئيس بنياد بوشهرشناسي، آقاي اردشير محمدي باغملايي، رئيس شوراي اسلامي شهر بوشهر، آقاي زندهبودي رئيس سازمان ملي جوانان هم از مهمانان ويژه نوروزي بودند. دكتر مشايخي با تعصب خاصي كه نسبت به سيراف دارند، در سخناني كه در مراسم سبزهاندازي به خليج فارس ايراد نمودند، ضمن اشاره كوتاه به نقاط ويژهاي در تاريخ بوشهر، خاطراتي از چگونگي راهاندازي كنگره بينالمللي سيراف براي حاضران بيان نمودند.
با يك دفتر قهوهاي شروع شد!
* «يوسف صابر هستم، فرزند سوم خانواده. امروز كه دارم با شما صحبت ميكنم ۲۱سال و ۲ ماه و۱۷روز از عمرم ميگذرد. در حال حاضر مشاور جوان فرماندار شهرستان كنگان، مشاور جوان شهردار سيراف و جانشين دبير موسسه سيراف پارس هستم. قبلا به مدت سه سال عضو پارلمان دانشآموزي ايران و افتخار نمايندگي دانشآموزان استان بوشهر را داشتم. در كنار آن، از مشاوران دانشآموزي وزير آموزش و پرورش هم بودم. براي درس و مشق، بعد از سيراف رفتم كنگان، سه سال تحصيل غيرانتفاعي را در آموزشگاه خيام گذراندم. رشته علوم انساني خواندم كه خيلي خيلي از انتخاب خودم راضيم».
يوسف صابر، از فعالان موسسه سيراف پارس، گفتگوي تقريبا كاملي انجام داده و در فرازي از آن به نكته زيبايي در شكلگيري اين سازمان مردم نهاد اشاره ميكند:
* « جرقه اصلي اين كار عيد سال۸۳ با يك دفتر ۸۰ برگ قهوهاي براي نوشتن خاطرات بازديدكنندگان قلعه نصوري رقم خورد. در آن روزها، چندان حرفي از كارهاي ميراث وتاريخي توي شهر نبود. گاه، از گوشه وكنار ميشنيديم فلان دانشجوي شهرمان چندتايي عكس از آثار تاريخي سيراف گذاشته توي تابلو اعلانات دانشگاه يا مثلا فلاني در يك محفلي مقالهاي خوانده و . . ولي نوروز كه ميشد تعداد بيشتري به آثار سر ميزدند.
همان عيد سال۸۳ رفتم مغازه آقاي محمدكنگاني و گفتم اين همه مهمان نوروزي آمدند توي قلعه و من دارم برايشان توضيح دست و پا شكستهاي از تاريخ قلعه ميدهم، اگر ميشه يك دفتر بهم بدين. آقا محمد هم اين كار را كرد و گفت: برو و براي هر كسي كه توضيح ميدهي بگو برات يادگاري بنويسه، من هم رفتم و همان كاري راكه فكر ميكردم انجام دادم، و هر روز عيد با يك شوق خاصي كارهاي قبلي خودم را دنبال ميكردم. بعدها، با دوستم حسن طاهري ادامه داديم تا اينكه كمكم بچههاي ديگر شهرمان كه مشتاق تاريخ و ميراث شهر بودند به جمع ما اضافه شدند.
پيشنهاد تاسيس يك موسسه غير دولتي شد و نهايتا موسسهاي بنام سيراف پارس شكل گرفت. اين موسسه با بنياد ايران شناسي، ميراث فرهنگي و استانداري هم در ارتباط بود. چندي نگذشت كه به پيشنهاد دكتر مشايخي رئيس بنياد ايرانشناسي و ميراث فرهنگي بوشهر كنگره بينالمللي سيراف برگزار شد و باعث شد صفحه صفحه تاريخ شهر عزيزمان ورق بخورد و مرور شود. كتابها و مقالات زيادي نوشته شد. همان دفتر قهوهاي استارت فعل خواستن بچههاي سيراف پارس و علاقمند به آثار تاريخي بود».
كتابخانه
با همكاري موسسه سيراف پارس، خانمها فرزانه پارسا و خيري احمدي كتاب و مجلههايي را به كتابخانه سيراف هديه كردهاند.
* مجلههاي موفقيت ۱۹ شماره از سال ۸۷ و ۸۸، «شادكامي»،«راه كمال»، «رشد نوجوان» و «راه زندگي» يك شماره از هريك، و كاتالوگ كتابهاي «انتشارات پيكان»
* خودآموز سريع اپراتوري كامپيوتر، مهدي ترابي، چاپ اول ۷۷
* بيژن و منيژه، به روايت آتوسا صالحي، نشر افق، چاپ پنجم ۸۴
* مشكي، زبالهتر، آبي زباله خشك، محمد شفيعي، نشر روزگار، چاپ دوم ۸۵
* قصههاي گلستان و بوستان، رضا شيرازي، نشر دانشآموز، چاپ هفتم ۸۱
* ۶۱ داستان شيرين، اسماعيل شاهرودي، چاپ دوم ۸۱
* داستانهاي شيرين ايراني، اسماعيل شاهرودي، چاپ دوازدهم ۸۱
* عشق هرگز نميميرد، اميلي برونته، وليالله ابراهيمي، انتشارات سعيدي
* فضيلت زنان، دكتر رجبعلي مظلومي، كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان
* طالعبيني عمومي، ترجمه فروزان گنجيزاده، انتشارات ارديبهشت، چاپ دوم ۸۰
* اسناد لانه جاسوسي شمارههاي ۴۴و ۵۱، دانشجويان مسلمان پيرو خط امام
* يوسف گم گشته، مژگان شيخي، کتابهاي بنفشه، چاپ دوم ۷۸
* بز زنگوله پا، حميد عاملي، چاپ اول ۷۰
* پنج داستان كهن، سيد علي شاهري، نشر صدا، چاپ اول ۷۷
* قصههاي مثنوي، شهابالدين عباسي، نشر پيكان، چاپ اول ۸۲
* پيغمبران دروغين، عبدالجبار اسدي حويزيان، انتشارات خالدين، چاپ اول ۷۶
* هلن كلر، استوارت و پالي آن گراف، ترجمه سپيده خليلي، انتشارات مدرسه، چاپ سوم ۸۰
* سايهها و روشناييها، آنتوان چخوف، ترجمه مهدي پرتوي، كتابهاي بنفشه، چاپ سوم۷۷
* طالعبيني چيني، چونگ لي، ترجمه ندا شادنظر، انتشارات گل مريم، چاپ اول ۷۹
* آتش عشق، عليرضا مختارپور قهرودي، انتشارات روزنامه همشهري، چاپ اول ۸۶
* علم براي كودكان (كتابهاي مغناطيس، كهكشانها، نور، اتم، ستارگان و سيارات، صوت)، كتابهاي بنفشه، چاپ دوم ۶۴
* آقاي جواد مهدي زاده، پژوهشگر شهر و شهرسازي، بيش از ۸۰ عنوان كتاب به سيراف هديه كرده است. كتابهاي ارزندهاي از ادبيات جهان، تاريخ، و تكنگاريها. برخي از اين كتابها ديگر قابل دسترس در كتابفروشيها نيستند مثل «چنگيزخان» واسيلي يان و «نگاهي به تاريخ جهان» جواهر لعل نهرو. سپاسگزاريم از اين فرهيخته عزيز. تعدادي از كتابها را معرفي ميكنيم:
* نگاهي به تاريخ جهان (دوره سه جلدي)، جواهر لعل نهرو، ترجمه محمود تفضلي، انتشارات اميركبير، چاپ اول۴۳
* يكسال در ميان ايرانيان (دوجلدي)، ادوارد براون، ترجمه ذبيح الله منصوري، انتشارات معرفت، چاپ دوم ۴۴
* تاريخ اجتماعي ايران، از آغاز تا عصر حاضر، جلدسوم، انتشارات اميركبير
* تاريخ پانصدساله خوزستان، احمد كسروي، انتشارات گوتنبرگ، چاپ دوم ۳۳
* روستاي ايران در انتظار تحول، امير نيك آيين گيل آذر و . . . ، چاپ اول ۶۰
* هفت مقاله از ايران شناسان شوروي، ترجمه ابوالفضل آزموده، مركز نشر سپهر، چاپ اول ۵۱
* جامعهشناسي و ادبيات، علي اكبر ترابي، انتشارات نوبل تبريز، چاپ اول ۷۰
* ادبيات نوين ايران، يعقوب آژند، انتشارات امير كبير، چاپ اول ۶۳
* درباره رمان وداستان كوتاه، سامرست موام، ترجمه كاوه دهگان، كتابهاي جيبي، چاپ چهارم ۶۴
* صدسال داستان نويسي در ايران (دوجلدي)، حسن عابديني، انتشارات تندر، چاپ اول ۶۶
* موسيقي شعر، شفيعي كدكني، انتشارات توس، چاپ اول ۵۸
* ارمنيان، سيرارپي در نرسسيان، ترجمه مسعود رجبنيا، مركز اسناد آسيا، چاپ اول ۵۷
* خاطرات سفر ايران، كنت ژولين دو روششوار، ترجمه مهران توكلي، نشر ني، چاپ اول ۷۸
* تاريخ ايران، گرانتووسكي و . . ترجمه كيخسرو كشاورزي، انتشارات پويش، چاپ اول ۵۹
* مقدمه رومي و تفسير مثنوي معنوي، رونالد الن نيكلسن، ترجمه اوانس اوانسيان، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول ۵۰
* ايالات نامتحد، ولاديمير پوزنر، ترجمه محمد قاضي، انتشارات خوارزمي، چاپ سوم ۵۶
* واسموس يا لارنس آلماني در ايران، كريستوفرسايكس، ترجمه سعادت نوري، انتشارات وحيد،چاپ اول ۴۸
* ده روزي كه دنيا را تكان داد، جان ريد، ترجمه رحيم نامور و بهرام دانش، چاپ اول ۵۹
* تاريخ ملي شدن صنعت نفت ايران، فواد روحاني، شركت سهامي كتابهاي جيبي، چاپ دوم ۵۳