جستارهای شهرسازی – شماره ۳۲
سخن روز/ محمدحسین جهانشاهی/ ۴
سخن سردبیر/ بهروز مرباغی/ ۵
چهارراه خبر/ ۶
روز جهانی شهرساز/ حمیده امکچی/ ۸
به مناسبت روز جهانی کودک/ بهروز مرباغی/ ۱۰
مبانی نظری
برنامه‌ريزي سناريوئي گامي نو در برنامه‌ريزي راهبردي/ جواد مهدي‌زاده/ ۱۲
شهر و سرزندگی
سرزندگی اجتماعی و اقتصادی، و فضای عمومی/ محمد سعید ایزدی/ ۲۲
زیبایی، شادابی، سرزندگی/ میکائیل انگورانی/ ۲۹
پیش درآمدی بر ویژگی‌های شهر سرزنده/ ترجمه لینا طاهری/ ۳۵
عرصه‌هاي ورود ممنوع و تأثير آن در سرزندگي شهرها/ رويا تمدن/ ۴۰
گفتگو با خسرو سینایی/ نه تنها به شهر بلکه به شهر بیاندیشیم/ ۴۲
نقش الگوی زنده تودن و فضا در شکل شهر/ بهاره حیدری، فائزه محمدی/ ۴۸
نورپردازی شهر؛ خوانایی شهر در شب/ وحیده حجتی، حامد مضطرزاده/ ۵۴
خاطرات سبز تهران/ گفت‌و‌گو با مهندس میرحسینی/ ۶۳
نقد معماری
نقد «پردیس سینمایی ملت»/ فرخ باور، مجید جوزانی، رضا دانشمیر، علی کرمانیان/ ۷۰
باغ ایرانی
باغ ایرانی روایتی کهن/ خوب‌چهر کشاورزی/ ۸۲
باغ‌های لاله زار/ مریم میرزایی/ ۸۴
باغ ايرانى؛ سيرى از كالبد به معنا/ هما ابهریان/ ۹۰
یاد آشنا
ایلیاتی معماری و نقاشی/ آشنایی با مصطفی عمرانی/ ۹۶
شهر و زندگی
شهرنشيني و ضرورت برنامه‌ريزي اوقات فراغت/ علي زنگي‌آبادي، کاووس علي‌نژاد طيبي/ ۱۰۰
پیشنهاد
بافت‌های ناکارآمد (فرسوده)/ محمد حسین جهانشاهی/ ۱۰۸
ویژه‌نامه «محله و محله گرایی در کلان شهر»/ ابراهیم توفیق/ ۱۱۰
سوغات سفر
عرصه‌های عمومی شهری، سرزندگی شهری/ گزارش از سعیدسادات‌نیا/ ۱۱۱
دانشنامه
کاربرد سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری فضایی (SDSS) در برنامه‌ریزی شهری/ شیده شکوری/ ۱۱۴
سخن روز
برف نو! برف نو! سلام! سلام!
بنشين، خوش نشسته‌اي بر بام
پاكي آوردي، اي اميد سپيد
همه آلودگي است اين ايام
سرچشمه‌هاي زلال زندگي از خانه‌هاي امن مسكوني، و از كانون‌هاي كار و فعاليت در مسير كوچه‌ها و پس‌كوچه‌ها با گذر از ميدان‌ها و ميدانچه‌ها به خيابان‌هاي شهر جاري مي‌شوند تا تلاش و اميد و شادي را به ارمغان آورند و نمايشگر زندگي اجتماعي باشند. پس منشاء سرزندگي و شادي، اميد به تأمين نيازهاي انساني است كه در فعاليت سالم، همبستگي اجتماعي، با زايش فرهنگ و دانش و شكوفائي اقتصادي و معيشت پايدار انسان‌ها ريشه دارد.
سخن سردبیر
خیلی‌ها می‌گویند «سرزندگی شهر ربط زیادی به کالبد شهری و معماری آن ندارد». بسیاری‌ها معتقدند تا معیشت مردم سامان نیابد و دغدغه‌های زندگی مادی آنان برطرف نشود، صحبت از شادابی شهر (و ساکنانش)، چندان محلی از اعراب ندارد. شاید بر همین اساس است که وقتی شهرسازان ما دورهم می‌نشینند، یا برای فلان شهر طرح شهری می‌نویسند، بیش از نصف گزارش را به موضوعات اقتصادی تخصیص می‌دهند. بر همین اساس است که معمولاً «برنامه‌ریزی شهری» رنگ و روی «برنامه‌ریزی اجتماعی- اقتصادی» می‌گیرد. این‌ها، اشتباه نیست. بخشی از مطالعات لازم برای ساماندهی شهرها و آبادی‌های ماست. اما آیا کالبد شهر هیچ نقشی در روحیه شهر ندارد. اگر دو شهر هم‌توان از نظر اقتصادی را که تفاوت چشمگیر از نظر کالبدی دارند، باهم مقایسه کنیم، آیا روحیه یکسانی در هر دو خواهیم یافت؟…
چهارراه خبر
همه افتخار می‌کنیم!
سردبیر: همه ما افتخار می‌کنیم در کشورمان جایز‌ه‌ای برای معمارها هست که چند روز پیش دهمین سال خود را برگزار کرد. همه ما افتخار می‌کنیم این جایزه در طول این ده‌سال تکیه بر باد نداده و به اعتبار مشی کارشناسانه مجله معمار و همت بخش فرهیخته صنعتگران و کارآفرینان همین کشور سرپا ایستاده‌است. همه ما افتخار می‌کنیم برندگان جایزه معمار با همین جایزه‌ها تبدیل به شخصیت‌های حقوقی معتبر در جامعه مهندسی معماری کشورمان شدند…
دوشنبه‌عصر ها و چهارشنبه‌عصر ها
به همت انجمن مفاخر معماری ایران، هر چهارشنبه عصر از ساعت ۱۷ تا ۱۹ (که معمولاً تا ساعت ۲۰ به درازا می‌کشد)، جلسات هم‌اندیشی در حوزه معماری و شهرسازی برگزار می‌شود. آخرینِ این نشست‌ها تا زمان بسته‌شدن صفحات مجله، هم‌اندیشی «بافت‌های فرسوده» بود که دکتر جلیل اولیا هدایت می‌کرد. به هرحال تداوم این جلسه‌ها می‌تواند نقش مثبتی در اشاعه ادبیات معماری و شهرسازی داشته‌باشد…
انجمن خبرنگاران معماری و شهرسازی
در یکی از جلسات چهارشنبه‌عصر انجمن مفاخر معماری ایران در باغ هنرمندان، که بیستم مرداد ماه برگزارشد، تشکیل «کانون تخصصی خبرنگاران معماری و شهرسازی» اعلام شد. به نقل از خبرگزاری آریا، «مهندس علیرضا قهاری با اشاره به میلیون‌ها مترمربع ساخت‌وساز در کشور به دور از هویت و ارزش‌های فرهنگی، گفت: در صورت عملکرد هماهنگ سه حوزه ساخت‌وساز، معماری و شهرسازی با یکدیگر نتیجه مطلوبی از سرمایه‌گذاری حاصل شده و تشکیل این کانون در پیوند سه حوزه یادشده نقش بسزایی خواهدداشت. وی اضافه کرد، با توجه به این‌که حوزه فرهنگی و اقتصادی کشور فاقد سیستم اطلاع‌رسانی متمرکز و جامعه‌نگر است، بدین‌منظور نیاز داریم تا خبرنگاران این حوزه با تمرکز و تخصص بیشتری چون دیگر رشته‌ها و حوزه‌ها عمل کنند»….
نامه خشک اداری و نثر سعدی!
قبل از اعلام تشکیل کانون تخصصی خبرنگاران معماری و شهرسازی، نشستی در باغ هنرمندان، در تاریخ ۳۰ تیرماه تحت عنوان «معماری و رسانه» برگزار شده‌بود که طی آن سخنرانان به ارائه نظرات خود در خصوص رسانه و نقش آن در ارتقای سلیقه معماری و شهرسازی جامعه پرداخته بودند…
روز جهانی شهرساز
روز هشتم نوامبر برابر با ۱۷ آبان را در شرایطی با سایر کشورهایی که به این نهضت پیوسته‌اند، به استقبال روز شهرساز می‌رویم که به دو دلیل شایستگی خود را برای حضور در این نهضت و حتی پیشگامی در آن، به اثبات رسانده‌ایم. زیرا اولاً از نخستین کشورهایی هستیم که بنیان‌های شهرنشینی را در بطن خود پرورده‌اند و آثار بر جای مانده از تمدن جیرفت در کرمان و شهر سوخته در جنوب شرقی و آثار بر جای مانده از شهر نشینی در جلگه خوزستان در جنوب غربی ایران، گواهی بر این ادعاست. دیگر این‌که در رده‌کشورهای هم سنخ خود از حیث میزان توسعه یافتگی، با ۷۰ درصد جمعیت ساکن در شهرها، از بالاترین سطح شهر نشینی برخورداریم. دلایلی که هم حضور و هم پیشگامی در این عرصه را موجه می‌سازد.
برنامه‌ريزي سناريوئي گامي نو در برنامه‌ريزي راهبردي
شانزدهم مهرماه، روز جهانی کودک بود. حیفم آمد از ریزه تلاش‌هایی که در همین آب و خاک در زیر پوست شهرهامان برای کودکان‌مان انجام می‌شود، یادی نکنم. مقصودم تمام آن چیزهایی نیست که بصورت عام و در جهت کمک به کودکان می‌شود. به یک گوشه بسیار کوچکی می‌خواهم اشاره کنم که شاید به همین خاطر هم، معمولاً، کسی خبری از آن ندارد…
سرزندگی اجتماعی و اقتصادی، و فضای عمومی
در طی سال‌های اخیر به ویژه از اواخر دهه نود میلادی، سیاستگذاران و برنامه‌ریزان شهری در صدد ارائه راهبردها و راهکارهای نوین در مواجهه با مسایل و مشکلات مراکز شهری و سایر عرصه‌های نابسامان شهری‌اند. افت منزلت اجتماعی و اقتصادی و نابسامان‌های کارکردی و کالبدی این محدوده‌ها به همراه افت بسیار شدید کیفیت محیط شهری، ضرورت توجه به این مناطق را دوچندان کرده است. سیاست‌ها و برنامه‌های متعددی برای ارتقاء کیفی و ساماندهی این عرصه‌های شهری به اجرا گذاشته شده است، اما حجم و وسعت این مناطق از یک‌سو و ناکارآمدی برخی اقدامات بویژه پروژه‌های بزرگ مقیاس، بدلیل نیاز به سرمایه های کلان، طولانی بودن فرایند اجرا و تاثیرگذاری بر محیط و بافت پیرامونی در طول دوره اجرای طرح، رویکرد قالب توسعه مجدد و در نتیجه برون‌رانی بومیان در اثر اجرای چنین طرح‌های نوسازی کلان مقیاس، دست اندرکاران را به ارزیابی و تحلیل اقدامات گذشته واداشته است.
زیبایی، شادابی، سرزندگی
«آلن د باتن» کتابی دارد به نام «معماری شادمانی». او می‌گوید «یکی از بزرگ‌ترین و غالباً فراموش‌شده‌ترین عوامل شادمانی یا غمبارگی‌های ما ناشی از کیفیت محیط ماست: نوع دیوارها، صندلی‌ها، ساختمان‌ها و خیابان‌هایی که ما را احاطه کرده‌اند». «باتن» تأکید می‌کند «معماری شادمانی با این واقعیت شروع می‌شود که جایی که ما در آن هستیم، شدیدا در این‌که ما چه می‌توانیم باشیم، مؤثر است و این وظیفه معماری است که مداوماً توانایی‌های بالقوه ما را به ما یادآور شود»…
پیش درآمدی بر ویژگی‌های شهر سرزنده
در سال ۲۰۰۹ ونکوور به عنوان برترین شهر سرزنده در دنیا انتخاب شد. در این رده‌بندی که توسط واحد اطلاعات هفته‌نامه اکونومیست صورت گرفت، ونکوور به عنوان برترین شهر سرزنده دنیا انتخاب شد. این رده‌بندی بر اساس: پایداری، بهداشت و درمان، فرهنگ و محیط، آموزش و زیرساخت‌ها، صورت گرفته‌است. در این فهرست ونکوور (با کمی اختلاف امتیاز) بالاتر از شهرهایی چون وین، ملبورن، تورنتو و … قرار گرفت.
کسب این عنوان به پشتوانه بلوغ فکری عرصه شهرسازی آن کشور و نتیجه اقدامات خاصی بود که بسیاری از آنها در حکم «اولین»های تاریخ شهرسازی این کشور می‌باشند. نگاه به تجربه این شهر می‌تواند پرتو هرچند محدودی بر مقوله «شهر و سرزندگی» باشد.
عرصه‌هاي ورود ممنوع و تأثير آن در سرزندگي شهرها
وجود پهنه‌ها و عرصه های ورود ممنوع که مرزهایی غیر قابل عبور در شهرها پدید می‌آورند، تأثیر منفی در فضای پیرامونی خود دارند و عاملی تهدیدکننده برای سرزندگی و نشاط در شهرها هستند. سرزندگی که از حضور آزادنه مردم در فضاهای عمومی شهر نشأت می‌گیرد در برخورد با این گونه عوامل بازدارنده کالبدی مختل می‌شود. جین جیکوبز در کتاب «مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی»، از طریق تقسیم ذهنی همه زمین های شهر به دو نوع «زمین عام» و «زمین خاص» تلاش می‌کند تا این تأثیر و تأثّر را توصیف نماید. او زمین عام را به این صورت معرفی می‌کند: «زمینی است که مردم آزادانه و به انتخاب خود در مسیر خود از این‌جا به آن‌جا و از آن‌جا به این‌جا روی آن حرکت می‌کنند». زمین‌های خاص به تعبیر جیکوبز به این صورت وصف میگردند: «این زمین می‌تواند ساخته شده باشد یا نباشد، علناً مورد تملک باشد یا نباشد، یا از نظر فیزیکی در دسترس مردم باشد یا نباشد؛ نکته این‌جاست که مردم دور آن یا پهلوی آن راه میروند، اما داخل آن نیستند».
نه تنها به شهر بلکه به شهر بیاندیشیم
آقای سینایی عزیز، شما فیلمساز هستید و می‌دانیم که مستندهای زیبایی هم در زمینه معماری ساخته‌اید. امروز با شما درباره شهر و سرزندگی می‌خواهیم صحبت کنیم. ضمن این‌که در لابلای صحبت با تعدادی از مستندهای شما در زمینه معماری هم آشنا می‌شویم.
نقش الگوی زنده تودن و فضا در شکل شهر
فضاها و عرصه‌های عمومی یکی از عناصر ضروری و اساسی زندگی روزمره شهری و مهم‌ترین بخش شهرها به شمار میروند. تولید اين‌گونه مکان‌ها در دوره‌های مختلف تاریخی متفاوت بوده و آنها به تدریج در طول زمان شکل گرفته‌اند. بدین معنی که تغییر در نيازها و خواستههاي شهروندان و بهرهبرداران، موقعیتها، عملکردها، ارزشهاي معنوي و فرهنگي، نوع معیشت و روابط، همگی بر كيفيت فضای تولید شده اثر گذاشته‌اند. در جریان تحولات شهرهاي کشور ما از ابتدای قرن حاضر كيفيات كالبدي اين فضاها و ارتباط و نحوه ترکیب زنده میان توده‌ها و فضاها ضعیف گشته و در موارد بسیاری از بین رفته‌است. در حال حاضر فضاهای عمومي در شهرها عموماً محصول کنار هم قرار‌گرفتن بناها و باقی‌مانده اراضی ساخته نشده هستند؛ در بهترین و اندیشیدهشدهترین شرایط، این فضاها با يك ضرورت عملکردی پديد آمده‌اند و معمولترين آنها پاسخگويي به نيازهاي حركت سواره در شهرها است.
نورپردازی شهر؛ خوانایی شهر در شب
اگر در نگرش فضا، عامل زمان را نیز در نظر بگیریم، می‌بینیم که وجه اختلاف جدیدی بوجود می آید. در تجربه فضا، بولنف اختلافی بین فضای روز و فضای شب قایل است: « فضای روز برای ادراک تقدم دارد. تصور معمولی ما از فضا، از فضای روز حاصل شده‌است و برای شناخت فضای شب؛ ناچار ما از این تصور استفاده می‌کنیم تا بتوانیم فضای شب را احساس نمائیم. ».
فضای شب فاقد عمق و جهت است و اثری نامعین بر روی انسان می‌گذارد. فضای روز و شب، دو حد یک طیف و گستره هستند که اختلاف آنها در نوع روشنایی آنهاس، فضای روز پر از نور است و فضای شب، غرق در تاریکی و البته بین این دو حد نیز مراحلی میانی از تاریکی و روشنایی قرار دارند. (گروتر، ۲۲۴،۱۳۸۳)
خاطرات سبز تهران
گوش سپردن به داستان تولد و شکل‌گیری «اراضی عباس‌آباد» و «شرکت نوسازی‌عباس آباد»، آن‌هم از زبان مدیری که معمار است و مدیر، می تواند کاملاً لذت بخش باشد. روشن است که در قالب این محدوده مکانی بزرگ‌ترین مرکز سبز فرهنگی ایران یا شاید منطقه در حال شکل‌گیری است. طبیعی است تصور کنیم در این مجموعه با شیوه‌ها و تجربه‌های متنوع معماری و منظرسازی مواجهیم. تنوعی که هم زاده زمان و دوره تطور و تکامل پروژه است و هم ناشی از تفکرات متفاوت معماری و زیبایی شناخته‌‌ای است که در این دوره از طریق مدیران و تصمیم‌سازان مجموعه به آن سرایت کرده‌است. اما، آنچه که هست، خوشبختانه و در مجموع، قابل دفاع و باعث خوشحالی و (حداقل برای برخی) سرافرازی است. و این خوب است. خوب است که در قلب سیاسی کشور مجموعه‌ای زیبا از فرهنگ درست معماری و منظر را تجربه می‌کنیم.
نقد «پردیس سینمایی ملت»
سینمایی ملت، اثر شاخصی که بخودی خود واکنش‌های منفی و مثبت در اطراف آن زیاد است. ما به دنبال این هستیم چگونگی شکل‌یافتن این اثر را بشناسیم. در جریان نشست معلوم شد شروع طراحی این بنا، اساساً، برای این نام و منظور نبوده‌است. صرف آگاهی به این موضوع بسیاری از پرسش‌ها را پاسخ می‌دهد، بی آن‌که لزومی به مطرح شدن‌شان باشند…
باغ ایرانی روایتی کهن
…اگر بیاییم به باورهای دیگری که مسلماً در باغ‌های ایرانی به آنها گرایشی بوده و منظور نظر می‌شده نگاهی بیاندازیم، آیا شخصیت باغ ایرانی جز آنچه که اکنون می‌شناسیم خواهد بود یا نه؟ از گذشته ما ایرانیان بر این باوریم که هر چیز خود را به نشانه‌ای باید بتواند باز شناساند. پس می‌آییم و باغ ایرانی را با دانش و شناختی که ناشی از حرکت زمان است نگاه و برانداز می‌کنیم. مسأله را حل شده فرض می‌کنیم و از پایان به عنوان شروع استفاده می‌کنیم تا ازخواص آنچه در این راه تجربه شده بیشتر استفاده ببریم. بنابراین در درازنای زمان از اکنون به گذشته می‌رویم.
باغ‌های لاله زار
در دوران قاجار در محدوده خیابانی که هم اکنون به نام لاله‌زار مشهور می‌باشد، باغی بزرگ به نام لاله‌زار وجود داشته است که ناصرالدین‌شاه بعد از سفر به فرنگ و بازدید از شانزه‌لیزه دستور احداث این خیابان را می‌دهد. بعد از ساخته شدن این خیابان و فروخته شدن باغ لاله‌زار زمین‌های اطراف آن به درباریان فروخته می‌شود و هر کدام باغ و عمارتی در آن احداث می‌کنند که از جمله آن باغ ها می‌توان به پارک نظم‌الملک، باغ ظهیرالدوله، باغ امین‌الضرب، باغ علاءالدوله، باغ امین‌السلطان، باغ سیف‌الدوله و شمس‌الدوله، باغ انیس‌الدوله، باغ ظهیرالدوله و باغ ناصرالملک اشاره نمود…
باغ ايرانى؛ سيرى از كالبد به معنا
باغ ايرانى نتيجه تلاش انسانى درايجاد محيطى مساعد با عناصر طبيعى در گستره طبيعت است. شايد بتوان گفت يك از زيباترين فعاليت‌هاى انسان در طول تاريخ، آفرينش باغ بوده‌است. زمانى كه پى مىبريم ايرانيان از حدود شش، هفت هزار سال پيش آنقدر روى گل و گياه وحشى كار كردند تا سرانجام توانستند آنها را كشت كنند، به زيبايى فنى، علمى و هنرى اين فعاليت پى مىبريم. در كنار كوشش‌هاى منجر به كشاورزى كه ازجهت تأمين مواد غذايى كاملاً قابل توجيه است، كشت گل و گياه‌كارى خيالانگيز و به غايت هنرمندانه است. مىتوان گفت بعد زيبايى‌شناختى انسان را به سوى رام‌كردن و محصور‌كردن طبيعت سوق داده است با اين حال اين سؤال هميشه مطرح بوده كه چرا پديده باغ‌سازى در فلات ايران شكل گرفت؟
ایلیاتی معماری و نقاشی
سه سال پیش هنگامی‌که با مهندس مصطفی عمرانی آشنا شدم. تازه از سفر برگشته‌بود و تشنه کاری تازه بود. با عشق سخن می‌گفت و با اشتیاق دنبال این بود که اثری در بم داشته باشد. می‌گفت «یه وجب جا در ورودی شهر به من بدهند، یادمان این مردم زلزله زده را آن‌جا بسازم، مجسمه‌ای، یادمانی ، چیزی». می‌گفت این خواست برایش تبدیل به آرزو شده‌است…
شهرنشيني و ضرورت برنامه‌ريزي اوقات فراغت
در طول چند دهه اخير، با تغييرات بنيادي در شهرنشيني و دگرگوني در مفهوم كار، سكونت و نيز چگونگي گذران اوقات فراغت به يكي از ضرورت‌هاي حياتي جوامع بشري و مشغله‌هاي مهم برنامه‌ريزان و مديران اجتماعي بدل شده‌است. به گونه‌اي كه در ضوابط منطقه بندي جديد، ايجاد فضاهاي فراغتي به عنوان يكي از كاربری‌هاي اصلي شهري پذيرفته شده‌است (آقااميني‌ها، ۱۳۸۵: ۲). توسعه و ايجاد فضاهاي فراغتي علاوه بر تأمين رفاه و آسايش بيشتر شهروندان، نقش مؤثري در حفاظت محيط و توسعه پايدار از طريق سلسله مراتب طرح‌هاي مختلف و در نظر گرفتن نيازها و امكانات واقعي و مشاركت نيروهاي مؤثر در تحقق آن ايفا مي‌نمايد (پورمحمدي، ۱۳۸۸: ۵۲).
بافت های ناکارآمد (فرسوده)
یکشنبه ۲۸شهریورماه، طبق هماهنگی قبلی با دفتر سيد محمود میریان معاونت شهرسازی و معماری سازمان نوسازی شهرداری تهران، به حضور ایشان رسیدیم. در این جلسه محمدعلي علی‌خان‌زاده به همراه دو نفر از همکاران نیز حضور داشتند. در این نشست باخبر شدیم به ایشان برای سازمان دادن تشکیلاتی بنام «شرکت اندیشگاه» ماموریت داده شده است. این شرکت بمثابه بازوی تولید نظریه و اندیشه در رابطه با احیاء و نوسازی شهری بر اساس تجارب جهانی، بررسی و بازنگری طرح‌ها و برنامه‌های کشور خواهد بود تا راهنماي عمل سازمان نوسازي شهر تهران و تبادل دانش و تجربه های ديگر كلان شهرهاي كشور قرار گیرد. در این رابطه، وعده داده شد طی نشست‌های آینده، فصلنامه داده‌های کامل‌تری درباره اهداف و سازمان اجرایی این شرکت در اختیار فصلنامه جستارهای شهرسازی قرارگیرد تا به نحو مقتضی اقدام به معرفی این شرکت نوبنیاد شود.
ویژه‌نامه «محله و محله‌گرایی در کلان‌شهر»
در شماره‌های پیشین این نشریه به فراخور مطالب و موضوعات پیش‌رو، به موضوع محله و رویکرد محله‌گرایی نیز پرداخته شده‌است. «محله» به عنوان یکی از موضوعات مهم مطالعات شهری، به‌ویژه در شرایط و نگرش‌های کنونی مدیریت شهری اهمیت و اقبال بیشتری نیز یافته است. به دلیل همین توجه نسبت به این آثار در میان پژوهشگران و علاقه‌مندان، توصیه می‌کنم برای جدی‌تر شدن مطالعات علمی در مورد این موضوع و طرح‌ریزی بنیان‌های مطالعات آینده، در شماره‌های بعدی به صورت اختصاصی و با تأکید بر «محله و محله‌گرایی در کلان شهر» به آن بپردازیم. مشاهدات و تحقیقات در سطح جهانی، حکایت از آن دارند که «کلان شهر» موجب پیدایی سوژه‌هایی دلزده و منزوی می‌گردد، رویدادی که بقاء و تداوم شهر را همواره به امری پرسش برانگیز تبدیل می‌کند. ما می‌توانیم در این مجموعه به طرح و تأمل در این موضوع بپردازیم که آیا محله و محله‌گرایی یکی از آن نهادهایی است که در تعدیل گرایش غالب بر کلان شهر نقشی تعیین‌کننده بازی می‌کند و بدین گونه همچون راز بقای ساکنین و شهر عمل می‌کند.
عرصه‌های عمومی شهری، سرزندگی شهری
مهندس سعید سادات‌نیا، به گفته خودش، شانسی آورده و فرصتی پیداکرده‌بود یکی دو هفته‌ای را در کنار شهرهای کوچک مدیترانه به جستجوی «عرصه های عمومی» نه چندان مألوف شهرسازان بگردد. در این سفر، دنبال دیدن پارک‌ها و بوستان‌ها و موزه‌ها نبوده، هرچند که نیم‌نگاهی هم به آنها داشته‌است. حدود چهارهزار کیلومتر می‌پیماید و به ضیافت چشم می‌نشیند و عکس می‌گیرد و کروکی می‌زند. حاصل این گشت‌وگذار را «حیفش می‌آید با دوستان و هم‌صنفانش در میان نگذارد». روز دوشنبه، سوم آبان ماه تعدادی از این عکس‌ها را در خانه هنرمندان به علاقمندان نمایش می‌دهد و نیم توضیحی و سپس دکتر مختاری و مهندس محمدزاده هریک چندکلامی در باب پیشنیه معماری و شهرسازی این اقالیم و ایران می‌گویند و پاسخ این سئوال را برای جستجوی بیشتر تک‌تک ما می‌گذارند که چرا ما با این‌همه داشته‌های فرهنگی و میراثی نمی‌توانیم چنین آبادی‌هایی با این سکانس‌ها و عرصه‌های عمومی داشته‌باشیم.
کاربرد سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری فضایی(SDSS) در برنامه‌ریزی شهری
پیچیدگی مسائل مرتبط به شهر برنامه‌ریزان و مدیران شهری را ناگزیر به تصمیم‌گیری در شرایط عدم قطعیت می‌نماید. تعدد مؤلفه‌ها و متغیرهای تأثیرگذار بر موضوعات شهری و نیز ضرورت درنظر داشتن منافع و نظریات گروه‌های مختلف ذی‌نفع و ذی‌نفوذ در سیاست-گذاری، تصمیم‌گیری در خصوص مسائل مرتبط به شهر را با پیچیدگی دوچندان مواجه ساخته‌است. سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری از جمله ابزارها و فنون پیشرفته‌ای هستند که به دنبال آشکار شدن ضعف مدل‌ها به‌ویژه از حیث عدم انعطاف‌ذیری کافی آنها شکل‌گرفته و به عنوان ابزاری کارآمد جهت تسهیل و هدایت فرایند اتخاذ تصمیمات بهینه در خدمت برنامه‌ریزان و مدیران شهری قرار گرفته‌اند. پژوهش حاضر در پی آن است تا پس از معرفی اجمالی سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری، انواع و مؤلفه‌های سازنده آنها به بررسی نمونه‌هایی از کاربرد این سیستم‌ها در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌های مرتبط با شهر بپردازد.
