کتاب جمعه-۲
بیگانگی
آرنولد هاوزر Arnold Hauser
ترجمه ج. بهروزی
-
مفهوم بیگانگی
هیچ مفهومی بهتر از بیگانگی مبین سرشت و خاستگاه بحرانهای فرهنگی زمانه ما نیست. این مفهوم ـ اگرچه همیشه با همین کلمه بیان نمیشده ـ از پاسخ روسو به پرسش معروف آکادمی دیژون تا کتاب فروید به نام «تمدن و ناخشنودیهای آن» با خطر تهدیدکننده یا از پیش موجودی همراه بوده است. هگل اولین کسی بود که کلمه «بیگانگی» یا «بیگانگی با خود» را بهمعنای انتقاد از فرهنگ جدید بهکار برد، و این کلمه حتی زیر نام «کالا شدن» (reification) ـ که مارکس آن را چنین نامیده ـ و «والایش غرایز» ـ نامی که فروید به آن داده ـ بهطور کلی معنای اصلیش را حفظ کرده است؛ نظر فروید درباره بازده فرایند (پروسه) بیگانگی بسیار مثبتتر از نظر متقدمانش بود، اما بااینهمه سرکوب انگیزههای غریزی را تاوان گزافی میدانست که میبایست در قبال حمایتی که تمدن برای ما دستوپا میکند پرداخته شود.